Powstanie parafii
"Skomielna Biała aż do usamodzielnienia w 1896 r. należała do parafii w Rabce. Parafia ta obejmowała w 1890 roku następujące miejscowości: Rabkę, Słone, Chabówkę, Skomielną Białą, Rdzawkę, Ponice, Skawę i Zaryte1. Bliżej strukturę parafii w Rabce a więc miejscowości należące do parafii, odległość danej miejscowości od kościoła parafialnego, liczbę ludzi, a także stosunek procentowy liczby ludności do liczby wszystkich parafian przedstawia poniższa tabela.
Lp | Miejscowości należące do parafii | Odległość od kościoła | liczba mieszkańców | w % |
1 | Chabówka | 4 km | 532 | 6,7 |
2 | Ponice | 4 km | 831 | 10,5 |
3 | Rabka | - | 1298 | 16,4 |
4 | Rdzawka | 7 km | 825 | 10,4 |
5 | Skawa | 5 km | 1703 | 21,5 |
6 | Skomielna Biała | 5 km | 1347 | 17,0 |
7 | Słone | 3 km | 775 | 9,8 |
8 | Zaryte | 4 km | 586 | 7,7 |
Ogółem | 7897 | 100% |
Należy zwrócić uwagę, że w samej Rabce mieszkało zaledwie 16% wszystkich parafian, a dwie miejscowości: Skawa i Skomielna Biała przewyższały ją liczbą mieszkańców. Zanim jednak Skomielna Biała otrzymała własnego duszpasterza wyraził na to zgodę proboszcz rabczański ks. S. Twardowski zezwalając na odłączenie całego terytorium wsi wraz zamieszkującą go ludnością2.
Deklarację taką złożył ks. Twardowski na piśmie przy dwóch świadkach w Rabce 3 VI 1895 r. miała ona następującą treść:
'Celem utworzenia ku czci i chwale Boga Najwyższego oddzielnej parafii w gminie Skomielna Biała przy kościółku św. Sebastiana zezwalam niniejszym na wyłączenie tejże gminy ze związku probostwa w Rabce i zrzekam się wszelkich praw jakie dotąd do wspomnianej gminy mi przysługiwały w dowód czego własnoręcznie przy świadkach się podpisuję. - Z Urzędu Parafialnego, Rabka 3 VI 1895 r. (-) Ks. Stanisław Twardowski.' 3
Nowo utworzona ekspozytura obejmowała tylko teren tejże wsi i ściśle pokrywała się z jej granicami. Wieś dzieliła się na następujące role - osiedla, których nazwy wywodziły się zazwyczaj od nazwiska pierwszych gospodarzy, którzy tam mieszkali:
1. Adamcowa |
13. Kluskowa |
25. Słowiakowa |
Okręg parafialny w Skomielnej Białej nie podlegał zmianom, jedynie w 1962 roku za zgodą Kurii Metropolitalnej w Krakowie przyłączono do Skomielnej Białej 9 domów należących do sąsiedniej wsi Naprawa."4
-----------------------------------------------------------
1 Elenchus Venerabilis Cleri Archidioeceseos Cracoviensis, Rok 1890, s. 204.
2 AKMK, APA 290, Ks. S. Twardowski - Do Najprzewielebniejszego Książęco - Biskupiego Konsystora w Krakowie, (pismo z dnia 3 VI 1895 r./L. 139/).
4 Tamże.
3 APSB, Kronika parafii, Rok 1962.
Powyższy tekst to fragment pracy dypl. “Dzieje Parafii św. Sebastiana w Skomielnej Białej do roku 1975” ks. mgr Józefa Urbańczyka, udostępnionej na potrzeby strony "Powrót do korzeni". (tedd55 - marzec 2005).